Saturday, February 22, 2014

ពុទ្ធសាសនា



Wat Market St.
វត្ត​ពោធិព្រឹក​រត្តនារាម​នៅ​ផ្លូវ​ Market St នៅ​ឡងប៊ិច​ខាង​ជើង​(២០០៧)

ពុទ្ធសាសនា បាន ​ចូល​មក​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ​មុន​គ្រិស្ដសករាជ​។ មាន​ពុទ្ធសាសនា ​ច្រើន​បែប​ ដែល​កំពុង​តែ​ប្រតិបត្តិ​ ជុំ​វិញ​ពិភពលោក​។ លទ្ធិ​ដែល​បាន​ចូល​មក​ក្នុង​ទ្វីប​អាស៊ី​ភាគ​អាគ្នេយ៍​គឺ​លទ្ធិ​មហាយាន  ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​លទ្ធិ​ដែល​កំពុង​តែ​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ប្រទេស​ខ្មែរ​សព្វ​ ថ្ងៃ​នេះ គឺ​លទ្ធិ​ហីនយាន។​​​ 

ប្រទេស ​ខ្មែរ​ជា​ទូទៅ​ត្រូវ​គេ​យល់​ថា​ជា​ប្រទេស​កាន់​ពុទ្ធ​សាសនា​តាំង​តែ​ពី​ដើម ​មក​ម្ល៉េះ ប៉ុន្តែ​សាសនា​ព្រាហ្មណ៍ មាន​ឥទ្ធិពល​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​កំលុង​ពេល​សម័យ​អង្គរ​ពី​សតវត្ស​ទី​៩​ដល់​ទី ​១៣ និង​នៅ​តែ​មាន​ឥទ្ធិពល​ទៅ​លើ​ការ​ប្រតិបត្តិ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នៅ​សព្វថ្ងៃ​ នេះ។

សាសនា ​ព្រាហ្មណ៍​ ប្រហែល​ជា​បាន​ចូល​ក្នុង​ប្រទេស​ខ្មែរ​ក្នុង​ពេល​ជា​មួយ​គ្នា​ និង​ពុទ្ធ​សាសនា​ដែរ ហើយ​ដល់​​សតវត្ស​ទី​៩ សាសនា​បាន​តម្រូវ​ដោយ​មេ​ភូមិ​ដើម្បី​បន្ថែម​អំណាច​ខាង​សាសនា​និង​នយោបាយ។ ការ​កាន់​សាសនា​ព្រាហ្មណ៍​បាន​ដល់​ថ្នាក់​កំពូល​ក្នុង​សំណង់​អង្គរ​ដ៏​ អស្ចារ្យ​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​១២​ ដែល​ភាគ​ច្រើន​បាន​ឧទ្ទិស​ដល់​ព្រះ​សិវៈ  ដែល​ខ្មែរ​ហៅ​ថា​ព្រះ​ឥសូរ ​ ​​និង​ព្រះ​វិស្ណុ ដែល​ខ្មែរ​ហៅ​ថា​ព្រះ​នារាយណ៍ ។​

ខាង​វត្ថុបុរាណ​វត្ថុ​វិទ្យា​បាន​ឲ្យ​ ដឹង​ថា​នៅ​ពេល​ដែល​វរជន​កំពុង​តែ​​បញ្ចូល​ការ​ប្រតិបត្តិ​ព្រាហ្មណ៍​សាសនា​ ក្នុង​ការ​ដឹង​នាំ​ប្រទេស​ខ្មែរ អ្នក​ស្រុក​ភូមិ​ក៏​កំពុង​បញ្ចូល​ករណី​ខ្លះ​របស់​ពុទ្ធ​សាសនា​ទាំង​លទ្ធិ​ មហាយាន​និង​ហីនយាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ជំនឿ​​និង​ទំនៀម​ទម្លាប់​ដើម។​ លុះ​ត្រា​តែ​បន្ទាប់​ពី​សម័យ​អង្គរ​(សតវត្ស​តី១៣-១៤)​ ដែល លទ្ធិ​មហាយាន​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​សាសនា​ចំបង​ក្នុង​ប្រទេស​ខ្មែរ។ សាសនា​ព្រះពុទ្ធ​ដែល​កំពុង​តែ​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​និង​សហរដ្ឋ​ សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​ហៅថា សាសនា«លាយ​គ្នា» មាន​ន័យ​ថា​ផ្នែក​នៃ​សាសនា​​ប្រជាប្រិយ​ខ្មែរ​ពី​ដើម​ និង​សាសនា​ព្រាហ្មណ៍​ បាន​លាយ​ចូល​គ្នា​ជា​ក្នុង​ការ​ប្រតិបត្តិ​សាសនា​ព្រះពុទ្ធ។​

  ក្នុង ​ខ្មែរ​សម័យ​ថ្មី ពុទ្ធសាសនា​បាន​បញ្ចូល​ក្នុង​សកម្មភាព​រាល់​ថ្ងៃ​របស់​មនុស្ស​ម្នាក់ៗ ហើយ​ជីវិត​របស់​អ្នក​ស្រុក​ក៏​បាន​ «គ្រប់​គ្រង​ពី​កើត​រហូត​ដល់​ស្លាប់​ដោយ​វត្ត​របស់​ព្រះ​សង្ឃ»។"[ii]   គ្រប់ ​ស្រុក​ដែល​មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើ​វត្ត មាន​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​វត្ត​ព្រះ​សង្ឃ​មួយ។ នៅ​តាម​ជនបទ​មុខ​ឆ្នាំ​១៩៧៥ គេ​និយម​ឲ្យ​ក្មេង​ប្រុស​គ្រប់​រូប​ទៅ​នៅ​ក្នុង​វត្ត​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​មួយ​ ឆ្នាំ​ដែរ ធ្វើ​ជា​ព្រះ​សង្ឃ​រៀន​អំពី​ព្រះ​ពុទ្ធ​ដែល​ហៅ​ថា​«ធម៌»ជា​ភាសា​បាលី ដែល​ជា​ភាសា​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​លទ្ធិ​មហាយាន។​ នេះ​គឺ​ជា​របៀប​ដែល​ក្មេង​ប្រុស​ក្លាយ​ជា​ពេញ​វ័យ។ វត្ត​បំរើ​មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​កន្លែង​សំរាប់​គោរព​បូជា​ទេ តែ​ជា​កន្លែង​រៀន​សូត្រ​របស់​អ្នក​ស្រុក​ដែរ (ជា​ទូទៅ​សំរាប់​តែ​មនុស្ស​ប្រុស​ប៉ុណ្ណោះ)  ហើយ​ជា​កន្លែង​ដែល​អ្នក​ស្រុក​មក​លេង​កំសាន្ត​ជា​ក្រុម​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​រហូត​ ដល់​ចុង​ឆ្នាំ។ វប្បធម៌​ សង្គម​ធម៌ និង​តម្លៃ​របស់​បុគ្គល​នៃ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​សំរាប់​មនុស្ស​ភាគ​ច្រើន​មុន​ ឆ្នាំ​១៩៧៥ អាច​រាប់​បញ្ចូល​បាន​ក្នុង​ការ​និយាយ​រឿយៗ​ថា ​«ដើម្បី​ជា​ខ្មែរ​គឺ​ត្រូវ​តែ​ជា​អ្នក​កាន់​ពុទ្ធ​សាសនា» ជា​ការ​និយាយ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​តម្លៃ​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​របស់​គ្រួសារ សង្គម និង​ជីវិត​​ទៅ​ជាតិ​ក្រោយ​ដែល​នាំ​ផ្លូវ​ក្នុង​សកម្មភាព​រាល់​ថ្ងៃ។

 
ការ ​បង្កើត​វត្ត​ខ្មែរ​នៅ​ឡងប៊ិច​ជា​ឥទ្ធិពល​ដ៏​ខ្លាំង​មួយ​ចំពោះ​ផ្លូវ​ អារម្មណ៍​និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​របស់​ពុទ្ធ​សាសនិក​ជន​ខ្មែរ ជា​ពិសេស​អ្នក​ដែល​បាន​រស់​ក្នុង​សម័យ​ប៉ុល​ ពត។ ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៧៩ ព្រះ​តេជគុណ​ គង់​​ ឈាន ដែល​បាន​រៀន​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​នៅ​ពេល​ដែល​ប្រទេស​ខ្មែរ​ធ្លាក់​ក្នុង​សម័យ​ ខ្មែរ​ក្រហម ត្រូវ​បាន​ធានា​មក​រស់​នៅ​សហរដ្ឋ​ ដោយ​សមាជិក​របស់​សហគមន៍​ខ្មែរ ហើយ​ក៏​បាន​បង្កើត​វត្ត​តូច​មួយ ​ក្នុង​ផ្ទះ​នៅ​ជិត​ទីក្រុង Hawaiian Gardens។ វត្ត​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ដំបូង​គេ​បង្អោះ​ នៅ​ទីក្រុង​ឡងប៊ិច​គឺ​ វត្ត​វិបស្សនារាម​​ ដែល​បាន​កសាង​នៅ​លើ​ ផ្លូវ​Twentieth Street​ ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៨៥។ សព្វថ្ងៃ​មាន​វត្ត​ខ្មែរ​ជាង​១០​វត្ត​ ដែល​មាន​ទំហំ​ខុសៗ​គ្នា ដែល​បំពេញ​តម្រូវ​ការ​របស់​ប្រជាជន​តាម​មជ្ឈដ្ឋាន​ផ្សេងៗ​ក្នុង​ទីក្រុង​ ឡងប៊ិច។​
 
វគ្គ​នេះ​ បង្ហាញ​ពី​ប្រវត្តិ​របស់​ការ​បង្កើត​ឡើង​វិញ​នូវ​ការ​ប្រតិបត្តិ​ពុទ្ធ​ សាសនា​ខ្មែរ​នៅ​ឡងប៊ិច និង​មាន​រូបថត​នៃ​វត្ត​ផ្សេងៗ និង​ការ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ពិធី​បុណ្យ​រាល់​ឆ្នាំ​និង​សកម្មភាព​ផ្សេងៗ។ យើង​មិន​បង្ហាញ​ជូន​គ្រប់​វត្ត​ទាំងអស់​នៅ​ឡងប៊ិច​ទេ ​ហើយ​នឹង​មាន​អត្ថបទ​​ដាក់​បន្ថែម​នៅ​ពេល​ក្រោយ។ ការ​ឲ្យ​យោបល់​សំរាប់​អត្ថបទ​អាន​បន្ថែម​មាន​ជូន​នៅ​ចុង​វគ្គ​និមួយៗ។ យើងខ្ញុំ​អញ្ជើញ​អ្នក​ទាំងអស់​គ្នា​ដែល​ចង់​បរិច្ចាគ​ឯកសារ សៀវភៅ វីដេអូ ឬ​រូបថត​មកដល់​ប័ណ្ណសារ ឬ​បណ្ដាញ​ទំព័រ​ខែមឆែភ​នៅ​សង្គម​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទីក្រុង​ឡងប៊ិច តាម​ទូរស័ព្ទ ៥៦២-៤២៤-២២២០ ឬ​សារ​អេឡិចត្រូនិក

0 comments :

Post a Comment