ឧបាទានក្ខន្ធ ៥ ជាមេទុក្ខ
នេះជាអត្ថបទដែលខ្ញុំយកមកពី ទីនេះ ប្រហែលជាសរសេរដោយ ថោងនីដាមុនី និយាយអំពី ឧបាទានក្ខន្ធ ៥ ជាមេទុក្ខ ដែលមាននិយាយក្នុងព្រះត្រៃបិដកក្បាលទី ១៧ ទំព័រ ២៨៧ និងក្នុងក្បាលទី ២១ ទំព័រ ៧១ ត្រង់ប្រស្នាដំបូកហុយផ្សែងពេលយប់ ឆេះពេលថ្ងៃ ។ ខ្ញុំលើកមកនេះ ព្រោះក្នុងអត្ថបទនេះមានឧទាហរណ៍ងាយចូលចិត្ត(យល់)បាន ។ទោសនៃការប្រកាន់គឺនាំមកនូវទុក្ខ ។ វេលាដែលរូប និងចិត្តចាប់ផ្ដើមរីកចម្រើនឡើង ហើយទំនាក់ទំនងរវាងបញ្ចវិញ្ញាណបានដំណើរការចិត្ត ឬមនោវិញ្ញាណនេះក៏ចាប់ផ្ដើមសិក្សារៀនសូត្រពីអ្វីៗជុំវិញខ្លួន តាមរយៈបញ្ចវិញ្ញាណដោយផស្សៈ (ការប៉ះខ្ទប់រវាងអារម្មណ៍ និងវិញ្ញាណ) ធ្វើឲ្យវេទនាការសោយអារម្មណ៍ជាសុខ ជាទុក្ខ និងមិនសុខ មិនទុក្ខកើតឡើង ។ ការញៀនញ៉ាមក្នុងការសោយសុខវេទនា និងសោមនស្សវេទនាដែលជាអានិសង្សរបស់ខន្ធ ៥ ធ្វើឲ្យវិញ្ញាណចាប់ប្រកាន់ទៅតែម្ដង ថាអ្វីៗត្រូវតែជារបស់ខ្លួន ហើយបដិសេធចំពោះអ្វីដែលមិនគាប់អធ្យាស្រ័យថាមិនមែនជារបស់ខ្លួន អ៊ីចឹងទៅ ។ ការទាមទារ ការប្រាថ្នាបានដល់តណ្ហាក៏កើតឡើង, ការមានៈប្រកាន់ (ឧបាទានក្ខន្ធ) ហួងហែងថាជាខ្លួន អ្វីៗជារបស់ខ្លួននោះជាអញនោះ ជារបស់អញ មានខ្លួននៅក្នុងខ្លួន រូបវេទនា សញ្ញា សង្ខារ វិញ្ញាណ ជារបស់ខ្លួន មានខ្លួននៅក្រៅខន្ធ ៥ ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាចរបស់ខ្លួនក្នុងភព ៣ វិបល្លាសទិដ្ឋិក៏ចម្រើនឡើង រមែងមានភព មានជាតិ ជរា ព្យាធិ មរណៈតទៅជាអង្វែងមិនមានទីបំផុត ។ តណ្ហានាំឲ្យមិនចេះពេញចិត្តចំពោះអ្វីៗដែលខ្លួនមាន ដូចគីង្គក់ក្រោមពាងក្នុងវត្តលោក ពេលបានឃើញលោកនិមន្តមកពីបិណ្ឌបាតវិញ ក៏នឹកគិតថា បើអញបានក្លាយជាលោក មិនដឹងជាស្រួលយ៉ាងណា ព្រោះបានអាហារស្រាប់ ។ លុះលោកឆាន់រួចនៅសល់បាយ ក៏បាចឲ្យមាន់ គីង្គក់ក៏នឹកថា អុញ ! មាននេះសុខស្រួលជាងលោកហ្ន ! រំពេចនោះមានឆ្កែមកដេញមាន់ដណ្ដើមយកអាហារ គីង្គក់ក៏នឹកច្រណែននឹងឆ្កែ ចង់ក្លាយជាឆ្កែ ក៏ស្រាប់តែមានក្មេងវត្តស្ទុះមកចាប់ដំបងសំពងឆ្កែឲ្យរត់គេចចេញ ទៅ, គីង្គក់ចង់ក្លាយជាក្មេងវត្តទៀត ។ ពេលនោះមានរុយក្បាលខៀវហើរមកចោះដំបៅជើងក្មេងវត្ត, ក្មេងនោះបានទន្ទ្រាំជើងរត់ចេញទៅ ។ គីង្គក់ក៏នឹកអស្ចារ្យនឹងសត្វរុយនោះជាខ្លាំង ។ កំពុងតែស្លុងចិត្តក្នុងការគិត ស្រាប់តែរុយនោះហើរមកទុំលើច្រមុះខ្លួន គីង្គក់ក៏ត្របាក់លេបវប់ ហើយលាន់មាត់ពេលថា ហ្អា ! លើលោកនេះតើមានអ្វីឲ្យសំខាន់ជាងខ្លួនឯងទៀតទៅ ? ត្រូវចេះព្រម ចេះល្មមចេះពេញចិត្តចំពោះអ្វីៗដែលខ្លួនមាន, ចេះសន្ដោសតាមមាន តាមបាន កុំចេះតែចង់គ្មានថ្ងៃគ្រប់, បើយកអ្វីទៅមិនបានពីលោកនេះទៅដដែល អ៊ីចឹងមានតែកុំប្រឹងពេក ធ្វើចិត្តឲ្យក្លាយជាអធិរាជពីឥឡូវនេះឲ្យហើយទៅ, កុំធ្វើជាអ្នកក្ររហាម ធ្វើអ្វីទៀត ។ ព្រះបរមគ្រូត្រាស់ពន្យល់ថា បញ្ញត្តិ និងបរមត្ថដាច់ខាតត្រូវតែអាស្រ័យគ្នា បំបែកឲ្យដាច់ពីគ្នាមិនបានឡើយ គ្មានបញ្ញត្តិ បរមត្ថក៏មិនមាន តែបញ្ញត្តិគ្មានបរមត្ថក៏ជីវិតរកសុខមិនឃើញបញ្ញត្តិ និងបរមត្ថត្រូវតែជាទ្វេបាទខ្វះណាមួយមិនបានឡើយ ។ មានតែបញ្ញត្តិនាំឲ្យតណ្ហាឧបាទានចម្រើនឡើង ទុក្ខក៏ចម្រើនឡើង, មើលសត្វសុនខចុះ ដែលវាមិនចេះប្រកាន់ ចង់គេវាយក្បាលក៏មិនគុំកួន ទុកចង់គេខ្ជាក់ឲ្យស៊ីក៏ស៊ីបានយ៉ាងសុខស្រួល ព្រោះតែមិនប្រកាន់ តែយើងជាមនុស្សមិនមែនចង់ឲ្យធ្វើដូច្នោះទេ គឺគ្រាន់តែកុំឲ្យវាពេកទៅបានហើយ ។ យើងបានជួបម្ដាយអ្នកដទៃស្លាប់ តែយើងយំមិនចេញ ព្រោះតែមិនប្រកាន់ថាជាម្ដាយរបស់យើង ៗ ឃើញគេជ្រុះបាត់ចិញ្ចៀនពេជ្រ តែយើងមិនសោកស្ដាយព្រោះមិនប្រកាន់ថាជារបស់ខ្លួន ។ យើងមិនប្រកាន់ថារូបជារបស់ខ្លួនលុះដល់ពេលរូបចាប់គ្រាំគ្រាដល់ នូវសភាពមិនទៀតក៏យើងមិនសូវមានទុក្ខ ភ្នែកត្រចៀក ច្រមុះ អណ្ដាត កាយ កាលបើដល់នូវសភាពពិការ ខ្វិនខ្វង់ ក៏យើងមិនសូវព្រួយខ្វល់ថែមទាំងញញឹមចំពោះសភាវៈលក្ខណៈនេះទៀតផង ។
ឧបាទានជាអនុស័យមួយប្រភេទដែលលះបានដោយវបស្សនា និងមានសមាធិជាទម្រ មានសីលជាគ្រឹះរបស់ទម្រ ។ ហេតុនេះ សូមសហធម្មិកមេតាគន់គិតពិចារណាតាមការគួរ ។
សូមអនុមោទនា !
0 comments :
Post a Comment