9:03 PM
Unknown
របត់នៃប្រវត្តិសាស្ត្រ
រាជាណាចក្រសៀមចង់រក្សាឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន នៅលើប្រទេសកម្ពុជា។ ចំពោះទស្សនៈនេះបារាំងបានប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងនិងតឹងរឹងបំផុត។ ក្នុងពេលនោះបារាំងបានមកតាំងនៅភាគខាងត្បូងវៀមណាមរួចជាស្រេចហើយ ហើយបានសំរេចក្នុងការរៀបចំរដ្ឋបាលនិងបង្កើតកម្លាំងទ័ពបានខ្លាំងបង្គួរ។ បារាំងមានបំណងពង្រីងអាណានិគមបរស់ខ្លួននៅឥណ្ឌូចិនឲ្យបានឆាប់រហ័ស ដើម្បីពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅទ្វីបអាស៊ីទៀត។ ជាដំបូងកងទ័ពប្រដាប់អាវុធបារាំងបានបើកបរនាវាចំបាំង ឡើងទៅដល់ឧដុង្គដោយសំអាងលេសថា ដើម្បីការពារបុព្វជិតកាតូលិច។ ប៉ុន្តែតាមពិតបារាំងកំពុងតែជ្រៀតចូលមកលើទឹកដីយើង ហើយកំពុងតែរងចាំឱកាសល្អដើម្បីឆក់ដណ្ដើមយកប្រទេសយើង។
ក្រោយស្ដេចអង្គឌួងបានចូលទីវង្គតទៅ បុត្រច្បងនាមនរោត្ដម បានឡើងសោយរាជ្យ (១៨៥៩)។ ទំនាស់ដណ្ដើមរាជបល័្លង្គបានកើតឡើងរវាងបងប្អូនឯងនិងក្នុង រាជវង្សានុវង្ស។
សៀមក៏បានចូលមកធ្វើអន្តរាគមន៍។ ដើម្បីកុំឲ្យឱកាសល្អកន្លងផុត បារាំងក៏បានលូកដៃចូលក្នុងទំនាស់ផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្មែរភ្លាម។
នាវាចំបាំងមួយរបស់បារាំងបានចូលមកដល់ឧដុង្គ ហើយបាញ់កាំភ្លើងធំពីរ-បីគ្រាប់ ដើម្បីបង្ហាញនូវមហិទ្ធិឫទ្ធិរបស់គេ។ មួយម៉ោងក្រោយមកឧត្ដមនារីបារាំងចូលមកដល់ព្រះរាជវាំង ហើយបង្ហាញដល់ស្ដេចនូវគោលបំណងនៃទស្សនៈកិច្ចរបស់ខ្លួនដោយសុំស្នើ ដាក់ទូតបារាំងម្នាក់អមស្ដេចខ្មែរ។ ពេលនោះស្ដេចនរោត្ដមបានទទួលនាយទាហានបារាំងយ៉ាងកក់ក្ដៅបំផុត ហើយទទួលយល់ព្រមតាមសំណើរបារាំងដោយសប្បាយរីករាយ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតឡើងនៅឆ្នាំ១៨៦៣។
នេះជាជំហានទីមួយហើយ ដែលស្ដេចបានប្រគល់ទឹកដីយើងឲ្យទៅពួកអាណានិគមបារាំង។ ស្ដេចនរោត្ដមត្រេកអរណាស់ ព្រោះជាយូរមកហើយដែលទ្រង់បានស្វែងរកបង្អែក ដើម្បីការពាររាជប័ល្លង្គ។ ឥឡូវបំណងនេះបានសម្រេចហើយ។
ប៉ុន្តែទាំងអស់នេះពុំទាំន់បានធ្វើឲ្យបារាំងសប្បាយចិត្តទេ ព្រោះពួកនេះចង់ឲ្យប្រទេសយើងក្លាយទៅជាអាណានិគមរបស់វា។ ការនឿយណាយរបស់ប្រជាជននិងភាពកំសាកបរស់ស្ដេច បានផ្ដល់នូវការងាយស្រួលដល់បារាំង។
មានថ្ងៃមួយក្នុងឆ្នាំ ១៨៨៤ វេលាម៉ោង១០យប់ ឧត្ដមនាវីបារាំងម្នាក់បាននាំទាហានជើងទឹកមួយកង ប្រដាប់ដោយអាវុធចូលមកក្នុងរាជវាំង។ ពេលនោះមេឃងងឹតសឹងតែរកមើលអ្វីពុំយល់។ ស្ដេចកំពុងផ្ទុំលក់យយ៉ាងសុខស្រួល។ គ្មាននរណាម្នាក់ហ៊ានចូលទៅដាស់ស្ដេចទេ។ ឧត្ដមនាវីបារាំងបានចូលទៅដាស់ស្ដេចដោយខ្លួនឯង ព្រោះតំនាងបារាំងរូបនេះ ពុំអាចនៅរង់ចាំឲ្យហួសពី១៥នាទីឡើយ។ ស្ដេចក្រោកពីផ្ទុះយ៉ាងសើងម៉ើង។ បារាំងបានហុចសន្ធិសញ្ញាមួយដែលបានរៀបចំរួចជាស្រេច ទៅឲ្យស្ដេចចុះហត្ថលេខា។
នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញានោះ មានមាត្រាសំខាន់ៗដូចតទៅ៖
មាត្រា៥ “ព្រះរាជាខ្មែរត្រូវតែយល់ព្រមទទួលរេស៊ីដង់បារាំងម្នាក់ដែលមាន ឋានៈជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ឲ្យមកធ្វើការអមជាមួយ”
មាត្រា៦ “ប្រាក់ចំនាយផ្សេងៗរបស់រាជាណាចក្រខ្មែរ និងរដ្ឋការអាណាព្យាបាលបារាំង ជាបន្ទុករបស់ប្រទេសកម្ពុជា”។
មាត្រា១០ “ក្រុងភ្នំពេញគ្រប់គ្រងដោយមន្ត្រីបារាំងម្នាក់ អមដោយក្រុមប្រឹក្សាមួយ មានសមាជិកជាតិបារាំង៦នាក់ ជនបរទេស៤នាក់ និងខ្មែរ៣នាក់”។
លេខាផ្ទាល់របស់ស្ដេចនរោត្ដម ក្រោយពីអានសន្ធិសញ្ញាចប់ក៏ស្រែកឡើងថា៖ “ព្រះករុណាជាម្ចាស់! នេះពុំមែនជាសន្ធិសញ្ញាដែលគេដាក់ផ្វាយព្រះអង្គទេ តែជាការបង្ខំដោយដាក់រាជ្យ”។ តែស្ដេចនរោត្ដមពុំអាចធ្វើអ្វីកើតក្រៅពីចុះហត្ថលេខាឡើយ។ ពេលនោះ ឧត្ដមនាវីបារាំងមានទឹកមុខរីករាយ ហើយនិយាយយ៉ាងឧឡារឹកថា៖ “អស់លោក នេះជាទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ” (នេះជាសម្ដីផ្ទាល់របស់តំនាងប្រទេសបារាំងឈ្មោះសាលថុំសុន)។
ជាក់ស្ដែងដូចសម្ដីរបស់ថុំសុនមែន។ ទំព័រថ្មីរបស់ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រជាជនកម្ពុជាបានជាប់ផ្ដើម។ របបរាជានិយមជិតដល់ទីបញ្ចប់ហើយ។ របបអាណានិគមត្រូវគេយកមកបន្ថែមពីលើមួយជាន់ទៀត។ ចាប់ពីពេលនោះមក ប្រជាជនយើងបានធ្វើការតស៊ូប្រឆាំងនឹងអាណានិគមដូចប្រជាជនវៀតណាម និងប្រជាជនឡាវជាបងប្អូនដែរ។ ប្រសិនបើប្រជាជាតិនិងប្រជាជនទាំងបីប្រទេសនៅឥណ្ឌូចិនក្រោកឡើងតស៊ូ ដោយឡែកពីគ្នាខ្វះសាមគ្គីភាព នោះជ័យជំនះលើពួកអាណានិគមនិយមបារាំងពុំអាចមានឡើយ។ តែប្រវត្តិសាស្ត្របានផ្សារភ្ជាប់ប្រជាជាតិទាំងបីក្នុងការតស៊ូ ដើម្បីឯករាជ្យ សេរីភាព និងសុភមង្គលរបស់ប្រទេសនិមួយៗ។
សំនួរ
១-តើក្នុងកាលៈទេសៈណាដែលពួកអាណានិគមបារាំងចូលមកដណ្ដើមកាន់កាប់ប្រទេសយើង?
២-ចូរបង្ហាញពីអាកប្បកិរិយាឆ្គាំឆ្គងរបស់ពួកបារាំង។ ហេតុអ្វីបានជាពួកនេះមានអាកប្បកិរិយាបែបនេះ?
៣-ចូរពន្យល់ពីមូលវាចារណ៍របស់លេខាស្ដេចនរោត្ដម។
៤-បារាំងនិយាយថា៖ “នេះជាទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ”។ តើមានន័យបែបណា? តើអ្នកយល់បែបណាដែរ?
0 comments :
Post a Comment